Onder nul
Nu het ’s avonds regelmatig onder nul graden is zal de kans om paddenstoelen tegen te komen een heel stuk kleiner worden. Toch zijn er altijd nog zwammen welke bestand zijn tegen deze -0 graden en één van die zwammen is de Geweizwam. Deze redelijk onopvallende schimmel is heel algemeen in Nederland en zijn het hele jaar te vinden. Vaak vind je ze in grote groepjes op stronken en dode takken van loofbomen.

Sporen aan de buitenkant
Met zijn grillig vormen is het makkelijk raden hoe deze zwam aan zijn Nederlandse naam komt. Hij is iets van knotsvormige of plat cilindrische met vaak vertakkingen aan de bovenkant. Als ze nog jong zijn is de bovenkant bedekt met een soort wit poeder. Dit zijn de sporen die in de ongeslachtelijke fase worden voortgebracht, ook wel conidiën. Dit is de fase waarbij ze het meeste opvallen voor ons. Later worden ze al meer zwart en dit is de geslachtelijke fase. Nu zitten de sporen niet meer aan de buitenkant. Geweizwammen kunnen wel 6 centimeter worden, zelf heb ik ze echter nog niet groter dan 4 centimeter gezien.

Naast ons huis
Een meer gekleurde verschijning, welke ook tegen de vorst kan, trof ik onverwachts aan in de Japanse sierkers naast ons huis. Dat het niet zo goed met deze boom ging had ik al een paar jaar door. Hij was lang niet zo vol met bloemen en bladeren en ook braken er de laatste jaren spontaan takken af. De onverwachte verschijning kondigde zich echter aan met kleine oranje vlekjes op de tak, welke al groter werden. Nu zijn er niet heel veel soorten oranjeachtige schimmels welke op takken leven, dus ik wist gelijk dat het om de Oranje aderzwam ging.

Opruimer
Deze algemeen voorkomende oranje tot roze korstschimmel leeft als saprofiet op dode (aan de boom hangende) takken en (door de schors brekend) op stammen van loofbomen. Bij bomen veroorzaakt de schimmel witrot. Saprofiet houdt in dat deze schimmel alleen dode planten opruimt. Ze maken de boom dus niet dood, maar ruimen deze op als deze gestorven is.

Parasiet
Nog een opvallende verschijning deze grauwe dagen is de Gele trilzwam. De vruchtlichamen van deze schimmel verschijnen meestal in koelere periodes van het einde van de herfst tot het vroege voorjaar. De geleiachtige zwam kan geel tot knaloranje van kleur zijn en wel 10 cm groot worden. Ondanks dat de Gele trilzwam vaak wordt aangetroffen op rottend hout is het geen saprofiet, maar een parasiet welke het mycelium van een schorszwam zoals de oranje schorszwam of de paarse schorszwam aantast. (De oranje schorszwam is een ander soort dan de hier boven genoemde oranje aderzwam)

Door de vorst lijkt deze trilzwam stuk te vriezen en ziet er dan helemaal verschrompeld uit. Wanneer de temperatuur echter weer boven nul is neemt de trilzwam al snel zijn oorspronkelijke vorm weer aan. In Schagen is deze Gele trilzwam nog niet heel algemeen, maar ik kom hem de laatste jaren steeds vaker tegen.

Uitslag Plantenjacht 2021
Nog terug komende op mijn laatste stukje van 2021, over de Floron Plantenjacht.
Hieronder de uitslag, met niet heel verwonderlijk het Madeliefje weer op de eerste plek.
In totaal deden 1026 deelnemers in Nederland mee en er werden 17.190 planten geteld.

Top 10 van 2021
1. Madeliefje (1204)
2. Straatgras (1162)
3. Klein kruiskruid (986)
4. Vogelmuur (936)
5. Paardenbloem (907)
6. Paarse dovenetel (689)
7. Herderstasje (626)
8. Witte dovenetel (470)
9. Canadese fijnstraal (444)
10. Duizendblad (409)

Margreet Frowijn-Druijven
Natuurfotograaf en vrijwillig boswachter Natuurmonumenten
www.mfnf.nl