Nu al?
Een snavel vol met donzige veertjes was het eerste wat mij opviel toen ik aan de oever van de vijver een vrouwtje Wilde eend zag. Rond haar op de grond nog meer donzige veertjes. Mijn eerste gedachte was, Nu al?

Vroeg
We hebben net oud en nieuw achter de rug en sommige vogels maken zich blijkbaar al klaar om een nest te maken. Van Tortelduiven en Houtduiven weet ik dat ze vrijwel het hele jaar rond aan het broeden zijn. Maar Wilde eenden die zo vroeg in het jaar al beginnen met het maken van een nest, is dat gebruikelijk?

Paarvorming
Normaal beginnen ze namelijk rond deze periode paartjes te vormen en gaan ze in februari pas op zoek naar een plekje om een nest te maken. Het mannetje beslist waar het nest moet komen en het vrouwtje maakt het nest in de dichte begroeiing, in de slootkant of zelfs boven in een knotwilg. Wat al deze nesten gemeen hebben is dat ze zich altijd in de nabijheid van water bevinden. Het nest wordt door het vrouwtje afgewerkt met mos en haar eigen donsveertjes.

Nest
In het nest legt ze vervolgens rond de tien eieren. Deze worden in 24 tot 32 dagen uitgebroed.
Omdat het vrouwtje over de schutkleuren beschikt is zij de enige die op de eieren zit. In het begin blijft het mannetje nog in de buurt van het nest en blijft hij bij haar als zij haar eten gaat zoeken. Na een week verlaat hij echter zijn vrouwtje voorgoed en zal dus nooit zijn kroos zien. De pulletjes die geboren worden hebben schutkleuren en zijn geel met bruin. Ze eten allerlei kleine diertjes, zoals muggen en waterslakjes. Ze blijven bij hun moeder totdat ze groot genoeg zijn. Wilde eenden hebben een lange broedperiode die normaal van februari tot augustus kan duren. In deze periode hebben ze twee tot drie nesten.

Veren slijten!
Een keer per jaar aan het eind van de zomer, verwisselt de Wilde eend zijn veren voor een nieuw verenpak. Tijdens die rui verliezen ze in korte tijd al hun veren. Door het verlies van alle grote veren vanuit hun vleugels, kunnen ze een maand lang niet vliegen.

Onopvallend
De mannetjes verliezen hun opvallende kleuren en krijgen nu ook hetzelfde bruine onopvallende verenkleed als de vrouwtjes. In deze kwetsbare tijd vallen ze dus niet op. Je kunt hem alleen nog herkennen aan zijn groengele snavel. Dit eclipskleed houdt het mannetje niet lang, in september krijgen de mannetjes hun mooie prachtkleed terug.

Grondeleend
Net als veel andere eendensoorten, hebben Wilde eenden een brede snavel. Deze bewegen ze over het wateroppervlak heen en weer, om op die manier hun voedsel te filteren. Plantendelen en zaden worden uit het water vandaan gehaald. Je ziet ze ook vaak op hun kop onder water staan, dit heet grondelen. Onderwater zijn ze opzoek naar voedsel. Wilde eenden zijn dus grondeleenden, ook wel zwemeenden genoemd. Een eigenschap van grondeleenden is dat ze loodrecht uit het water kunnen opvliegen. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de duikeenden zoals Kuifeenden welke een lange aanloop nodig hebben om te kunnen opstijgen.

Nachtdieren
Hoewel Wilde eenden vooral grassen, granen en zaden eten in de zomer, herfst en winter, veranderen ze in het voorjaar hun dieet en worden vleeseters. Ze eten dan onder andere slakken en waterinsecten. Wilde eenden zoeken vooral ’s nachts naar voedsel. Omdat we overdag de eendjes voeren denken we vaak dat eenden overdag eten. Veel eenden verlaten echter tegen de avond het water en gaan opzoek naar eten. Tegen de ochtend keren ze terug en gaan dan slapen.

Brood is te zout
Door het voeren van brood zorgen we er dus voor dat hun ritme veranderd wordt. Ook is brood geen goed voedsel voor ze omdat er onvoldoende voedingsstoffen en te veel zout in zit. Beter is het als de eenden ook nog ander voedsel eten. Als ze de kans krijgen eten ze echter alleen maar brood. Wil je dus per sé de eendjes voeren met de kinderen. Hou het dan op een paar sneetjes en niet een half brood. Als je te veel brood tegelijk voert, blijft er vaak ook wat liggen en dit trekt vervolgens ratten en ander ongedierte aan.

Achteruitgang
Sinds ongeveer 1990 is er een daling van de aantallen Wilde eenden in Nederland. Inmiddels hebben we 30% minder Wilde eenden en ook het aantal vogels dat ’s winters wordt geteld in Nederland neemt af sinds ongeveer 2000. Het is nog gedeeltelijk onzeker wat de oorzaak van deze achteruitgang is. Ze zijn er wel achter dat de jonge pullen zelden volwassen worden. Verstoring van de nesten door werkzaamheden of recreanten en predatie van de jongen zijn in ieder geval enkele oorzaken van de achteruitgang.

Spannend
Of het paartje Wilde eenden die ik deze week in het park zag daadwerkelijk verder is gegaan met het maken van een nest kan ik nog niet zeggen. Ik hou het de komende periode in ieder geval in de gaten. Misschien zwemmen er over een paar weken wel de eerste jongen.