Kleine spanners
Je ziet ze makkelijk over het hoofd en de vrouwtjes kunnen niet eens vliegen
Gepubliceerd: 7 december 2023
In winterslaap
Door de onder nul temperaturen van afgelopen week zijn de meeste paddenstoelen inmiddels verdwenen. De insecten, die de winter doorbrengen als imago, hebben veelal al eerder een plekje voor de koude wintermaanden gevonden en veel planten zijn boven de grond afgestorven en wachten totdat de temperaturen weer omhoog gaan, voordat ze zich weer boven de grond laten zien.
Dit is voor mij de periode, als boswachter en natuurfotograaf, dat ik minder tijd buiten doorbreng en mij voornamelijk met achterstallige klusjes binnen bezig hou. Dit betekent voor mij dat ik uren achter mijn computer doorbreng.
Toch loop ik behoorlijk op achter. Ik maak sneller foto’s dan dat ik ze verwerk. Met het foto’s uitzoeken en bewerken van de zomervakantie 2022 ben ik inmiddels halverwege. Die van de zomervakantie 2023 ben ik zelfs nog niet eens aan begonnen. Diverse uitjes en excursie in 2023 staan ook nog onaangeroerd op mijn harde schijf.
Daarnaast ben ik iedere avond bezig met het updaten van mijn website. Ook een tijdrovend klusje, de zomer van 2016 heb ik net erop gezet en ik merk dat, hoewel ik natuurlijk blij ben als ik weer iets verder ben met zo’n klusje, ik toch echt veel liever buiten ben, dan ik binnen achter een computer zit.
In afwachting
Nu mijn favoriete onderwerpen, zoals insecten echter in diepe slaap zijn, is er buiten niet zo heel veel voor mij te fotograferen, totdat straks de eerste sneeuw valt of er een laagje ruige rijp over de takken ligt. Ik ben in afwachting van de eerste Pestvogel in onze gemeente en de eerste Grote Zaagbek die zich straks in de wateren van de stad Schagen weer zal laten zien. In het Zwanenwater zitten er de laatste weken al vele tientallen, dus het kan niet heel lang meer duren.
Niet alle insecten
Toch zijn niet alle volwassen insecten rond deze koude donkere dagen aan het wachten op warmer weer. De mannetjes van de Kleine wintervlinder zie je vaak na de eerste nachtvorst. Ze vliegen dan ook nog eens voornamelijk tijdens de vochtige en nevelige avondschemering, wanneer de temperatuur net boven de 0 graden is. Deze mannetjes worden aangetrokken door het licht van lantaarnpalen, verlichte ramen, buitenlampen en koplampen van auto’s. Als je van oktober tot december een grijzige nachtvlinder in het licht van de koplamp ziet fladderen, dan is dat vaak deze spanner. Tijdens zachte winters vliegt deze nachtvlinder zelfs nog tot in januari of februari door. Bij erg strenge vorst zie je ze wel minder, er wordt dan zelfs door deze diehards gerust.
Onopvallend
Het zijn onopvallende kleine spanners, die je dus ook heel gemakkelijk over het hoofd ziet. De mannetjes zijn ongeveer 12 tot 16 mm lang met een spanwijdte van ongeveer 28 tot 33 mm. De vrouwtjes zijn vleugelloos en hebben alleen halfontwikkelde vleugelstompjes. De vrouwtjes kunnen dus ook niet vliegen. Ze zitten op takken en boomstammen en kruipen hier rond totdat er een mannetje langs komt om ze te bevruchten. Hoewel sommige Kleine wintervlinders mooi getekend zijn met bruinige vlekjes op een grijsbruine ondergrond en een donkere middenband, hebben de meeste een onopvallende grijsbruine ondergrond, en zijn ze bijna ongetekend. De bruine achtervleugels zijn lichter en meer effen gekleurd.
Weetje
Er bestaat ook een Grote wintervlinder, deze is iets minder algemeen en de kans is dus kleiner deze aan te treffen. Mocht je dus de komende weken een vlinder naast je voordeur tegenkomen, dan is de kans groot dat het een mannetje Kleine wintervlinder is. Hou de omgeving rond de buitenlamp dus in de gaten.
Margreet Frowijn-Druijven
Natuurfotograaf en vrijwillig boswachter Natuurmonumenten
Klik op één van de afbeeldingen voor een vergroting.
Deel
