Hoogheemraadschap en Brandweer
Leren van elkaars specifieke knowhow
Gepubliceerd: 26 juni 2024
Het Hoogheemraadschap:
De brandweer en het hoogheemraadschap gaan bij crises en calamiteiten meer samenwerken. Een pilot heeft uitgewezen dat de brandweer ons in operationeel opzicht goed kan ondersteunen. Aanleiding was de wateroverlast van drie jaar geleden. In korte tijd viel toen extreem veel regen. Een interview met de brandweer, Kees Jong (teamcommandant West-Friesland) en HHNK, Linda van Oostrum (afdelingshoofd CCB) en Odin Beerepoot (teamleider Onderhoud).
Clusterbuien
Het is vrijdag 18 juni 2021 als een deel van ons werkgebied wordt getroffen door de eerste in een reeks van clusterbuien, die zich de rest van het weekeinde blijven voordoen. In een zone van 10 bij 50 kilometer valt in een paar dagen tijd meer dan 100 millimeter regen, soms 140 millimeter. Onder meer de regio Schagen (polder De Zijpe) en de omgeving van Alkmaar (Egmondermeer, Vennewaterspolder) krijgen de volle laag.
Om de eigen schade te beperken, beginnen boeren dat weekend zelf water weg te pompen. Maar het systeem is niet voor iedereen duidelijk en zit afgeladen vol.
Gaandeweg het weekend zwelt de kritiek aan: gemalen en waterbergingsgebieden zijn onvoldoende om de wateroverlast op te lossen en agrariërs geven aan het hoogheemraadschap telefonisch slecht te kunnen bereiken.
Zorgen
In de periode daarna mengen ook burgemeesters zich in de discussie. “Daar is de eerste brug geslagen met de Veiligheidsregio en ons als brandweer”, zegt teamcommandant West-Friesland Kees Jong in de brandweerkazerne in Hoorn. “Een deel van de burgemeesters heeft ook in het bestuur van de Veiligheidsregio hun zorgen geuit. Er is toen een evaluatie geweest. En vervolgens zijn de directies van de Veiligheidsregio en HHNK met elkaar om tafel gegaan om te kijken of de brandweer het waterschap kan ondersteunen op momenten die daar om vragen.”
Tien jaar geleden zou het vermoedelijk nooit onmiddellijk tot zo’n concreet gesprek zijn gekomen, beaamt hij. “Maar het zijn andere tijden. We hebben te maken met een klimaatverandering die naar verwachting vaker voor maatschappelijke ontwrichting gaat zorgen. Het is een van de topics waarop de veiligheidsregio zich richting de toekomst volop voorbereidt: minder branden en een toename van andersoortige crises en veranderende hulpvragen uit de samenleving.
Voor het waterschap waren de clusterbuien van 2021 een wake-up call, waaraan een vervolg is gegeven. Dat in de verkenning naar oplossingen de brandweer in beeld kwam, vind ik niet verwonderlijk. De problematiek van het waterschap draaide echt om capaciteit. En in dat opzicht hebben wij natuurlijk wel iets te bieden.”
Automatismen
“Je zag meteen dat brandweerlieden op het gebied van veiligheid goed zijn geïnstrueerd”, zegt teamleider Onderhoud Odin Beerepoot van HHNK. Hij woonde vrijwel alle oefeningen bij. “Brandweermensen zijn op elkaar ingesteld. Ze letten op zichzelf, maar ook op de ander. Dat zijn automatismen, dat merk je. Het is alleen daarom al een perfecte, snel inzetbare partner, die bovendien heel veel mensen op de been kan brengen. Niet te vergelijken bijvoorbeeld met wanneer je gewone inwoners zou inzetten. Daar komt bij dat de communicatie soepel verloopt. Beide organisaties ‘verstaan’ elkaar. De brandweer heeft een bevelvoerder, wij hebben een veldcoördinator. Hun posities en rollen zijn vergelijkbaar.”
Specifieke knowhow
Kanttekeningen zijn te maken bij de mogelijkheden tot samenwerking aan de technische kant van de waterveiligheid, vervolgt hij. “Daar gaat het niet expliciet en alleen om extra handjes of materieel. Voor het maken van zandzakken zijn werkinstructies aanwezig: welk soort zand, welke zakken, hoe leg je ze neer? Dat is een kwestie van uitleggen en dan kan iemand aan de slag. Maar een groot deel van ons werk vraagt specifieke knowhow. Je kunt bijvoorbeeld niet zomaar met een grote vrachtwagen over een verzadigde dijk rijden. Dat is levensgevaarlijk. Je kunt ook niet zomaar ergens een pomp neerzetten om uitspoelgaten in een dijk te voorkomen. Op die vlakken heb je altijd expertise nodig van een ervaren veldcoördinator of onderhoudsman. En dat geldt elke keer opnieuw, want een situatie is nooit hetzelfde en het wordt nooit routine. Voor de brandweer is dat op het gebied van branden ongetwijfeld niet anders. Je kunt niet zomaar blussen, daar is kennis en oefening voor nodig.”
Bron: HHNK
Deel
