Verrassing!
Maandagmiddag 26 augustus kom ik na een drukke dag even voor 5 uur thuis. Met mijn armen vol boodschappen kom ik bij het aanrecht aan. Wat zit daar nu op het rolgordijn? Een groene rups heeft blijkbaar het rolgordijn uitgekozen om zich te verpoppen. De rups is al druk bezig zich in te spinnen. Waar komt die nu weer vandaan?

Anjerbladroller en Kameelhalsvlieg
Inmiddels heb ik al verschillende keren de mooiste insecten in mijn huis gehad. Een struiksprinkhaan, kameelhalsvlieg en de rups van een anjerbladroller gingen deze groene rups voor. Ik hoef helemaal niet er op uit in de natuur, insecten komen gewoon uit eigen beweging naar mij toe. Ik pak mijn mobiel om via de app er achter te komen om welk soort nachtvlinder het gaat. De app zegt 99% Agaatvlinder. Gaaf! Ik ben heel benieuwd hoelang het duurt voordat deze soort als volwassen imago uit zijn pop gaat kruipen. Weken of misschien wel maanden. Omdat de rups al een tiental draden gespannen heeft wil ik hem liever niet storen. Ik besluit dat ik hem na een paar dagen, als de pop is uitgehard, voorzichtig ga verwijderen en hem dan in een bakje de winter door help.

Wat een geluk!
Maar waar komt hij nu vandaan? Automatisch kijk ik naar een triest muntplantje die een stukje lager op het aanrecht staat. Stom! Dat ik daar niet aan heb gedacht. Nu vallen de opgegeten bladeren pas op. In de natuur ben ik constant op zoek naar planten met aangevreten bladeren, maar in mijn eigen huis kijk ik er dus gewoon overheen.

Een tijdje terug had ik in de winkel een biologisch muntplantje gekocht. Na twee weken had ik, op een of andere manier, nog steeds geen van de takjes gebruikt voor thee. Zelfs mijn dochter die regelmatig muntthee drinkt wilde voor de verandering geen thee. Inmiddels zag het muntplantje er niet zo heel florissant meer uit. Wat raar, dacht ik nog wel, normaal blijft zo’n plantje vele weken goed. Verder dus niet meer echt bij stil gestaan. Er zaten nog wel enkele mooie takjes aan dus misschien dat ik die week nog een kopje thee zou maken.
Maar nu! Natuurlijk heel logisch dat het plantje er zo verlept uitziet. Al die tijd was de rups zich aan het volvreten. Wat een geluk dat ik er geen thee van heb gemaakt. Anders was het muntthee met een verrassing geweest en ik heb persoonlijk toch liever een levende verrassing dan een gekookte.

Verrassing 2
Donderdagmiddag, een week later. ’s Morgens heb ik een afspraak met de tandarts om daarna door te rijden naar het Zwanenwater. Paar uur later, rond een uur of 4, ben ik weer thuis van mijn rondje vlinders tellen. Wat zit daar nu voor donkere vlek op het plafon in de hoek? Een gamma-uil! Wat doet die hier nu weer? Ik kijk naar de pop van de Agaatvlinder die ik nog niet heb verwijderd en zie dat er een opening in het spinsel zit en de pop iets kleiner lijkt. Verdikkie de rups van een Agaatvlinder blijkt dus de rups van een Gamma-uil te zijn geweest. Echt jammer dat ik de verpopping en het oppompen van de vleugels heb gemist. Na een paar foto’s vang ik de vlinder in een glas en probeer hem nog even buiten op een takje te zetten, zodat ik hem kan fotograferen. Het gamma-uiltje lijkt echter van de vrijheid te hebben geroken en gaat er als een haas vandoor. Gelukkig heb ik al meerdere foto’s van Gamma-uiltjes in mijn archief.

Trekker
Een Gamma-uil is een bruinige of grijzige dagactieve nachtvlinder die makkelijk te herkennen is aan het geelwitte gammateken op de voorvleugels. Het gammateken heeft welke wel iets weg van een pistool en daarom wordt dit uiltje ook wel pistooltje genoemd. Het is een trekvlinder uit het Middellandse Zeegebied. Een deel van de nachtvlinders die hier uit hun pop kruipen trekken in september en oktober weer naar het zuiden. De Gamma-uil is op zich niet echt in staat om in Nederland te overwinteren, hoewel met de milde winters enkele dit wel proberen.

Wel 260 eieren
Het vrouwtje Gamma-uil zet ongeveer 260 eieren af. Als waardplant gebruiken ze allerlei kruidachtige planten. Ze zijn niet heel kieskeurig qua waardplant. De eitjes worden afgezet op de bovenkant van het blad en zijn wit van kleur, halfbolvormig en diep geribbeld. Na ongeveer tien dagen kruipen de rupsjes uit de eitjes. Zevenentwintig dagen later zullen ze zich al verpoppen. De pop is in eerste instantie groen maar verkleurt normaal langzaam naar zwart. Dit stadium van donker worden heeft mijn rups dus niet doorlopen. De verpopping vindt plaats in een witachtig, los spinsel en al na ongeveer negentien dagen kruipt de volwassen nachtvlinder normaal gesproken uit de pop. Misschien is door de warmte in huis de 19 dagen in 11 dagen veranderd. Mijn rups heeft het toch opvallend snel gedaan. Gamma-uilen hebben twee tot drie generaties per jaar. Je ziet de Gamma-uil dan ook van april tot oktober.

Weetje
Doordat ze met trillende vleugels vliegen kan de soort in vlucht worden verward met een kolibrievlinder.

Margreet Frowijn-Druijven
Natuurfotograaf en vrijwillig boswachter Natuurmonumenten
www.mfnf.nl
www.facebook.com/MFNF.Natuurfotografie