Het profiel van depressie
Depressie is een wijdverspreide en ernstige ziekte. De wereldwijde coronacrisis heeft het aantal gevallen nog ­laten stijgen. Volgens recente cijfers lijdt een op de zes Belgen aan een depressie; in Nederland is dat een op de twintig. Wellicht ken jij ook iemand die op dit moment depressief is – velen lopen niet met het probleem te koop. Het taboe op mentale problemen zorgt ervoor dat depressielijders zich vaak waardeloos of schuldig voelen, hun klachten verbergen en moeilijk de weg vinden naar professionele hulp.

Kernsymptomen
De aandoening wordt vooral gekenmerkt door een bedrukte stemming, uitputting en verlies van levensvreugde en interesses. Naast deze kernsymptomen zijn er nog andere. Ook lichamelijke klachten passen vaak in het rijtje, zoals rugpijn, oorsuizen of spijsverteringsproblemen. Voor het begin van de ziekte vonden ze die misschien vervelend, maar draaglijk. In de depressieve episode ervaren ze die plotseling als erg belastend. Vaak vertellen ze hun huisarts over hun fysieke klachten, maar verbergen ze hun psychisch leed.

Overbelasting of rouw is geen depressie
Niet achter elke depressieve stemming schuilt een depressie die behandeld moet worden. Iemand die rouwt om een dierbare kan terneergeslagen, verdrietig en lusteloos zijn. En iemand die zich overbelast voelt of familiale problemen heeft, kan depressief overkomen. Maar een echte depressie voelt anders aan, melden patiënten.

Het voelt soms alsof je al dood bent
Depressielijders ontwikkelen vaak onterechte schuldgevoelens en voelen zich vanbinnen continu gespannen, net als voor een examen. Op de moeilijke momenten, zeggen ze, is het alsof je dood bent. Je voelt niets meer. Zelfs geen verdriet.

Het komt en gaat
Op basis van deze en andere kenmerken kan een psychiater een depressie meestal goed herkennen en onderscheiden van een reactie op moeilijke leefomstandigheden. Depressies verlopen meestal in golven. Ze sluipen binnen – langzaam, gedurende enkele weken, heel af en toe in enkele dagen – en duren vaak maandenlang als ze onbehandeld blijven. Ze kunnen ook spontaan weer wegzakken. Tussen de fasen van de ziekte voelen velen zich weer gezond.

Het komt vaak ook weer terug
Wie eenmaal een depressieve episode heeft doorgemaakt, loopt een verhoogd risico om er later nog een te krijgen. Als het verloop van de ziekte meerdere fasen omvat, wordt het een ‘recidiverende’ of terugkerende depressieve stoornis genoemd. Het essentiële mechanisme van de ziekte begrijpen we nog niet goed, maar met antidepressiva en psychotherapie is een effectieve behandeling mogelijk.

Wat kun je doen?
Als je goed geïnformeerd bent, kun je beter begrijpen waarom iemand met een depressie denkt en handelt zoals hij dat doet. Dan besef je ook dat deze aandoening met wilskracht alleen niet te overwinnen valt.

Daarom halen uitspraken als ‘Ontspan je gewoon’, ‘Laat de boel de boel’ of ‘Neem even vakantie’ niets uit. D­epressie reist altijd met je mee. Vaak voelt de patiënt zich zelfs nog meer gekweld in een vreemde omgeving. En sommige eisen – zoals ‘Wees sterk’ of ‘Kop op’ – kan een depressieve patiënt gewoonweg niet vervullen.

Zoek professionele hulp
Wat moet je doen als een vriend is veranderd, als hij wanhopig lijkt? Stel er zeker vragen over. Vraag wat er aan de hand is en bied je hulp aan. Moedig hem aan een beroep te doen op professionele hulp als er iets ernstigs achter zijn verdriet zit. De huisarts is vaak het eerste aanspreekpunt. Het is belangrijk dat het gesprek met de dokter niet alleen gaat over fysieke symptomen zoals pijn en slaap- of spijsverteringsproblemen, maar ook over psychologische kenmerken zoals gevoelens van waardeloosheid of schuld, verlies van hoop en suïcidale gedachten. Indien nodig kan de huisarts medicijnen voorschrijven, zoals antidepressiva. In veel gevallen is het nuttig om een specialist – een psychiater of neuroloog – te raadplegen.

Bron: EOS Pyche&Brein