Behoud stolpboerderijen
Provincie presenteert nieuwe richtlijnen
Gepubliceerd: 20 juni 2024
Identiteit van het Noord-Hollands landschap
Een afglijdende schaal in aantal beeldbepalende stolpboerderijen in de provincie Noord-Holland is aanleiding voor de verantwoordelijke Gedeputeerde Jelle Beemsterboer om te komen met nieuwe richtlijnen voor het behoud van historische stolpboerderijen. Het verdwijnen hiervan is een groot verlies van de identiteit van het Noord-Hollandse landschap.
In de afgelopen jaren zijn door o.a. verschillende overheidsinstanties, Noord-Hollandse boerderijen stichting, adviezen cultuurhistorische commissies, onderzoeksrapporten en een eerder opgestelde provinciaal waarderingskaart ter bevordering behoud stolpboerderijen.
Van vóór 1966 staan er bijna 5.000 stolpboerderijen in deze provincie. Daar waar het gaat om behoud van deze waardevolle en karakteristieke boerderijen zijn er zeer grote onderlinge verschillen.
Actueel nu is dat provincie samen met een 15 tal gemeenten richtlijnen heeft ontwikkeld voor het behoud van een zeer groot aantal onbeschermde stolpen. Deze nieuwe richtlijnen bestaan uit verschillende voorbeeldregels die gemeenten kunnen overnemen.
Dit in het belang van het behouden van een rijke historie die laat zien waar we vandaan komen en het verhaal vertelt over de ontwikkeling van de Noord-Hollandse samenleving, de agrarische bedrijfsvoering en het landgebruik. Hierdoor kan deze rijke geschiedenis worden doorgegeven aan de volgende generaties.
In Noord-Holland zijn ongeveer 5.000 stolpboerderijen van vóór 1966. Een uitgebreide beschrijving van de “Noord-Hollandse Waarderingskaart Voor Stolpboerderijen” met onderliggende uitgebreide beschrijvingen gaat over de volgende onderwerpen:
Monument.
Monumentwaardig.
De grote groep historische stolpen vóór 1966.
Nieuwbouw op historische plek buiten stedelijk gebied.
Nieuwbouw op historische plek binnen stedelijk gebied.
Zie uitgebreide informatie Noord-Hollandse waarderingskaart voor stolpboerderijen: (https://geoapps.noord-holland.nl/kaartenportaal/apps/storymaps/stories/1413f75445ae4653ab4268162e0186ad?cover=false
Stolpenbeleid gemeente Schagen
In de gemeente Schagen met een behoorlijke hoeveelheid monumentale en karakteristieke stolpboerderijen in de dorpen en stad Schagen, ontbreekt een gemeentelijke beleidsnotitie “STOLPEN” waarin visie en ambities met betrekking tot stolpboerderijen zijn vastgelegd.
In de “Omgevingsvisie gemeente Schagen 2021” onder het kopje “Wat past goed en waardevol onderhouden” een foto van een stolpboerderij. Géén enkele vermelding over boerderijen bij de hoofdstukken:
“Waarden Kust en Achterland”. Niet genoemd worden o.a. het grote aantal stolpboerderijen in de Zijpe en Hazepolder. Ook niet vermeldenswaardig bij het kopje “Waarden Westfriese Landschap”, “Waarden stad Schagen en grote dorpen”
Bij de “Waarden kleine dorpen” wel aandacht voor de stolpboerderij met een kleine foto.
In de “Reisgids Ruimtelijke Kwaliteit en Welstand” is aandacht voor bijzondere gebouwen, complexen en ontwikkelingen.
In deze gids worden afzonderlijk monumenten en stolpboerderijen genoemd.
In de Monumentenlijst gemeente Schagen staan wel enige eisen voor monumentale boerderijen:
Riet: Werkwijze volgens de richtlijnen van de rietfederatie.
Dak: Dakpannen vernieuwen niet toegestaan wel vervangen.
Bij afhalen sorteren en bruikbare pannen hergebruiken.
Bij gehele of gedeeltelijke vervanging hetzelfde type dakpan toepassen.
Om het karakter van de boerderij te behouden worden bij wijziging, verbouwing en herbestemming o.a. middels een omgevingsvergunning de richtlijn “Dans der daklichten” gevolgd.
Hoe nu verder?
Deze nieuwe provinciale richtlijnen zullen hopelijk een impuls geven aan het maken van een duidelijk gemeentelijk Stolpenbeleid.
Probleem blijft bij deze hanteerbare richtlijnen en het maken van een gemeentelijk stolpenbeleid, dat de stolp eigenaar afhankelijk is van beschikbare financiën.
Zowel de provincie Noord-Holland als de gemeente Schagen lopen (op dit moment) niet voorop om geldmiddelen ter ondersteuning van een stolpenbeleid ter beschikking te stellen.
Ook nu nog wordt het stolpenbeleid alléén, met meerdere richtlijnen, maar met de mond beleden.
Jan Bouwes
Foto: Boerderijenstichting Noord-Holland, Heerenweg Barsingerhorn en Grotewallerweg Schagen.